Tarih Öncesi Çağlar

Tarih Öncesi (Prehistorik) Çağlar

Tarih öncesi çağlar insanların yazıyı kullanmadığı dönemdir. Tarih öncesi çağlar insanların yaptıkları araç ve gereçlere araçların şekli, malzemesi ve işlenişine göre çağlara ayrılır. Bölgelerin farklı coğrafi koşullarından dolayı bilgi birikiminin geç olması her toplumun aynı devri aynı zamanda yaşamasına olanak vermemiştir. Göçler, ticaret, savaşlar toplumları etkilemiştir. Tarih öncesi çağlar Taş ve Maden devri olarak ikiye ayrılır.

A) TAŞ DEVRİ

Bu dönem kendi arasında 3'e ayrılır.

1. Kabataş Devri (Paleolitik)

İnsanların hayvan sürüleriyle birlikte yaşadığı doğanın baskın olduğu dönemdir.

İnsanlığın en uzun yaşadığı çağdır.

Henüz alet yapılmadığından üretim yoktur, insanlar taşı olduğu gibi kullanmışlardır.

Temel geçim kaynağı toplayıcılıktır.

Taş Devri

2. Yontmataş Devri (Mezolitİk)

İnsanlar mağara ve ağaç kavuklarında çakmak taşını yontarak sürüler halinde yaşarlar. Çakmak taşının tükendiği yerden başka yerlere göç ederler, (insanları mağaralara sığınmalarının nedeni havanın soğuması ve yeryüzünü buzulların kaplamasıdır.)

İnsanlar üretici değil tüketicidir. Avcılık ve toplayıcılık geçim kaynağıdır.

Toplumsal iş bölümü yoktur. İş bölümü cinsiyete dayalıdır, kadınlar toplayıcılık erkekler avcılık yapar. (Göçebelik yaygındır.)                

Taşlar yontularak ilk kez baltalar yapıldı.

Mağara duvarlarına ekonomik ihtiyaçlarıyla ilgili ilk sanat eserleri olan resimler yaptılar.

Devrin sonlarına doğru medeniyetin başlangıcı kabul edilen ateş bulundu.

3. Cilalıtaş Devri (Neolitik)

İnsanlar buzulların çekilmesiyle mağaralardan çıkarak akarsu ve göl kenarlarında ilk yerleşim birimlerini oluşturdular.

Avcılık ve balıkçılığın yanı sıra hayvanları evcilleştirip tarımla uğraştılar. Asalak yaşamdan üretken yaşama geçtiler.

Bitki liflerinden giysiler yaptılar.

Toprağı pişirerek seramik elde ettiler, ilk saban üretimi yapıldı.

Ok ve yay bulundu. Değiş tokuşla ilk ticaret başladı.

Dönemin en önemli kalıntısı Manhir ve Dolmen adı verilen taş anıtlardır.

İlk dokumacılık örnekleri görüldü. Toplumsal iş bölümü ortaya çıkmaya başlamıştır.

Not: Diyarbakır Çayönü'nde ilk tarımsal üretim, Konya Çatalhöyük'te de ilk yerleşim gerçekleşmiştir.

Not: Taş ve Maden devirleri arasındaki geçiş dönemine Kalkolitik Devir (Bakırtaş Devri) denir.

B) MADEN DEVRİ

Bu dönem de kendi arasında Bakır, Tunç. Demir devri olmak üzere 3’e ayrılır.

1. Bakır Devri

Bakırın doğada bol miktarda bulunması ve işlenmesinin kolay olması nedeniyle önce bakırdan araç - gereç yapıldı.

Bu dönemde ilk şehir devletleri kuruldu.

2. Tunç Devri

Bakırdan yapılan araç - gereçlerin bozulması üzerine bakır ile kalay karıştırılarak daha sert bir maden olan tunç elde adildi. Tunçtan araç-gereç yapıldı.

Bu dönemde Akdeniz ticareti gelişti. (Kıbrıs'ta bakır Girit'te kalay çıktığı için.)

3. Demir Devri

İnsanlığın en önemli buluşlarındandır.

Devlet anlayışı ortaya çıktı. Devrin sonlarına doğru yazı bulunarak Tarih Çağlarına geçildi.

Not-1: ilk siyasal örgütlenme, İlk özel mülkiyet, ilk ticaret, dokumacılık, şehirleşme, Maden Devri’ne ait özelliklerdendir. Ataerkil aile anlayışı egemendir.

Not-2: Yeryüzündeki bütün toplumlar bu çağları aynı zamanda yaşamamışlardır, örneğin; Demir devri Orta Asya'da M.Ö. 4000’li. yıllarda yaşanmışken Avrupa'da ancak M.Ö. 900'lü yıllarda yaşandı. Toplumlar birbirini etkilemişlerdir. Bazı toplumlar İki veya daha fazla çağı aynı anda yaşamışlardır.