Mezopotamya Uygarlıkları

Mezopotamya Uygarlıkları Konu Anlatımı

Mezopotamya Uygarlıkları, Mezopotamya Uygarlıkları Hakkında Bilgi

Bölgenin özelliği: Güneydoğu Anadolu'dan Basra Körfezi'ne kadar uzanan Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgeye denir. Nehirlerin akış yönüne göre Aşağı ve Yukarı Mezopotamya diye ikiye ayrılır.

Mezopotamya'da çok Tanrılı (Politeist) inanış hakimdir. İlk Çağ’da Mezopotamya'da Sümer, Akad, Elam, Babil, Asur uygarlıkları kurulmuştur.

Not: Uygarlıkların oluşum ve gelişiminde en önemli unsur bölgenin coğrafi yapısıdır, örneğin Mezopotamya'da taş az olduğu için halk kerpiçten araç gereç yapımına yöneldi. Filistin ve Yunanistan'da toprağın verimsizliği nedeniyle halk deniz ticaretine yöneldi.

SÜMERLER (M.Ö. 4000 - M.Ö.2350)

Bölgede taş az olduğu için evler ve mimari eserler kerpiç ve tuğladan yapılmış bu nedenle günümüze pek mimari eser kalmamıştır. Kalabilen tek eser Akbabalar Sütunudur.

Site adı verilen ilk şehir devletlerini kurdular (Bir şehir devletini Patesi, birden fazla şehir devletini Lugal adı verilen prensler yönetirdi. Bunlar aynı zamanda rahip görevini de üstlendiler. Şehir devletleri surlarla çevrilidir.

Çivi yazısını bulup kutlanarak tarih çağlarını başlattılar. (Gılgamış, Yaradılış, Tufan Destanları çivi yazısı ile yazılmış yazılı edebiyat türünün örnekleridir.)

Kralları Urgakina ilk yazılı kanunları hazırlayıp köleliği kaldırdı. Urugakina yasaları tarihte Teokratik (dine dayalı) yönetime karşı yapılan ilk halk ayaklanması sonucunda hazırlandı. (Tarihin ilk hukuk devleti) Kral Umammu'da özel mülkiyeti destekleyen yasalar hazırladı.

Geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. En önemli mülkiyet, toprak ve su kanallarıydı.

Mimaride ilk kez kubbeyi, sütun ve kemeri kullandılar. Okul örgütlenmesi ilk kez gerçekleştirilen uygarlıktır. Ay yılına ilişkin takvimin temelini attılar. Matematik ve Geometride ileriye gittiler. Çok Tanrılı dinlere inandılar, ölümden sonra yaşama inanmadıkları için mezarlarına eşya koymadılar.

Başta rahip krallar bulunurdu. Ziggurat adı verilen tapınaklar yaptılar (yedi katlı). Bu tapınaklar aynı zamanda gözlemevidir.

Sümerlerde her erkek asker sayılır. Ordu yaya ve atlı olarak İki gruba ayrılırdı. Savaş arabalarını ilk kez kullandılar.

Akad ve Elam saldırıları sonunda yıkıldılar.

Mezopotamya Uygarlıkları

AKADLAR (M.Ö. 2350 - M.Ö. 2150)

Akadlar Sami ırkındandır. Kralları Sargon bütün Sümer, şehirlerini ele geçirerek ilk büyük ve merkezi imparatorluğu kurmuştur.

Dicle ve Fırat'ı birbirine bağlayan sulama kanalları yaptılar.

İlk düzenli orduyu kurdular.

İran'dan gelen Guttu'lerin saldırısıyla yıkıldılar.

BABİLLER (M.Ö. 2100 - 1800, M.S. 30 - 478)

Samiler tarafından bugünkü Bağdat kenti yakınlarında kuruldu.

Ünlü kralları Hammurabi Kısasa - Kısas yasalar yaptı. (Sümer yasaları fidye esasına dayanır ve bir şehir için düzenlenir. Babil yasaları bir devlet için düzenlenirdi). Ayrıca Hammurabi Tanrı Kral anlayışını değiştirdi. Kralın rahip olması geleneğini terk etti. (Bir anlamda laik yönetim.)

Mutlak monarşi ile yönetilen İlk devlettir. Astronomide, matematikte ileri gittiler. Bir yılı 354 gün olarak hesapladılar. Ay ve güneş tutulmasını buldular.

II. Babil kralı Nabukednazar Mısırlıları yenmiş ve savaşta Mısır'ı destekleyen Yahudileri Babile sürmüştür.

Babil Kulesi ve Babilin Asma Bahçeleri (Dünyanın Yedi Harikasından biri) adlı eserleri ünlüdür. Persler tarafından yıkıldılar.

ELAMLAR

Orta Asya'dan geldiler başkentleri SUS şehridir. Çanak, çömlek yapımı ve seramikçilikte de İleri gittiler. Sümeri en yıktılar. Asurlular tarafından yıkıldılar.

Mezopotamya Uygarlıkları Harita

ASURLULAR (M.Ö. 2000 - M.Ö. 609)

Asya'dan gelenlerle Samilerin karışımı olan bir topluluktur.

Mezopotamya uygarlığını savaşlar ve ticaret sayesinde Anadolu'dan Hindistan'a kadar yaydılar.

Dünyada kara ticareti koloniciliğini başlatan İlk topluluktur.

Tüccarları sayesinde Anadolu'da Tarih Çağlarını başlattılar. (Kayseri Kült epede bulunan tabletler Asurlulara aittir.)

Asur kanunları şiddete dayalıdır. Ücretli ve daimi orduları vardır. İlk atlı birlikleri kurdular. Ticari pazarlarına Karum adı verilir.

Mezopotamya uygarlığı ile ilgili belgeler Asur’un başkenti Ninova'da bulundu, ilk kütüphanecilik, arşivcilik Asurlularda görülür. Med'ler tarafından yıkıldılar.

Not: Asurluların ticarete yönelmelerinin nedeni topraklarının verimli olmamasıdır.