İlk Türk Beylikleri
Anadoluda Kurulan İlk Türk Beylikleri, Anadoluda Kurulan İlk Türk Beylikleri Hangileridir?
Anadolu'da kurulan ilk Türk Beylikleri; Anadolu'nun Türkleşmesine ve İslamlaşmasına katkıda bulunmuşlardır. Türklerde bir yörenin fethinde başarılı olan komutanlara
savaş sonrasında o yörenin yönetimi veriliyordu. Bu durum devletin yapısının
feodalleşmesine neden oluyordu. Malazgirt zaferinden sonra da Anadolu'da ilk
Türk beylikleri kurulmuştur.
Anadolu'da kurulan ilk Türk Beylikleri aşağıda verilmiştir.
SALTUKLULAR: Ebul Kasım Saltuk tarafından Erzurum ve
çevresinde kuruldu.
MENGÜCEKLER: Mengücek Gazi tarafından Erzincan, Kemah
Divriği ve Şebin Karahisar’da kuruldu. Aleaddin Keykubat Selçuklular'a bağladı.
ARTUKOĞULLARI: Artukbey tarafından Adıyaman, Mardin, Diyarbakır,
Halep yöresinde kurulmuştur.
ÇAKABEYLİĞİ: Çakabey tarafından İzmir'de kuruldu. İlk Türk
denizcisi ve İstanbul'u kuşatan ilk Türk İslam komutanıdır. Anadolu Selçuklu
sultanı I. Kılıçarslan bu beyliğe son verdi.
DANİŞMENTLİLER: Danişment Gazi tarafından Kayseri, Sivas,
Tokat bölgesinde kuruldu. Anadolu Selçukluların Anadolu egemenliği konusundaki
en büyük rakibi olmuşlardır. Haçlılara karşı mücadele etmişlerdir. Anadolu
Selçuklu hükümdarı II. Kılıçarslan tarafından yıkıldı.
ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ (1077-1308)
Süleyman Şah tarafından İznik'te kuruldu, iç işlerinde
serbest, dış işlerinde Büyük Selçuklu Devleti'ne bağlıydı.
Komutanlarından Çaka Bey İzmir'i aldı.
1080'de Bizans'ı yenerek boğazlara kadar tüm toprakları ele
geçirdi.
1086'da Halep kuşatması sırasında Suriye Selçuklu sultanı
ile yaptığı savaşı kaybetti. Mezarı Suriye'de Caber Kalesindedir. Lozan
Antlaşması gereği burası Türk toprağı kabul edilmektedir.
 |
| Anadolu Selçuklu Devleti Bayrağı |
I. Kılıçarslan (1092 -1107)
Bizans'ın etkisiyle kayınpederi Çakabey'i öldürttü.
1. Haçlı seferine karşı Dorileon (Eskişehir) yenilgisini
alınca başkent İznik'i savunamayacağı düşüncesiyle başkenti Konya'ya taşıdı.
Haçlılara ağır kayıplar verdirmesine rağmen Haçlılar İznik, Urfa ve Kudüs'ü
aldılar.
I. Mesut (1116-1155)
Oğlu II. Kılıçarslan ve Danişmentler İle II. Haçlı ordusunu
yenilgiye uğrattı.
İlk bakır para basıldı.
II. Kılıçarslan (1155 -1192)
Anadolu Türk birliğini sağlamaya çalıştı. Danişmentliler
beyliğini ortadan kaldırdı.
İlk altın ve gümüş parayı bastırdı.
Dönemin en önemli olayı Bizans'a karşı kazandığı 1176 Miryokefalon
zaferidir. Bu galibiyet ile Türklerin Anadolu'daki hakimiyeti kesinleşti,
Bizans'ın Türkleri Anadolu'dan atma ümidi kalmadı.
En büyük hatası ülkeyi hanedan üyeleri arasında
paylaştırmasıdır.
I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1192 - 1196) (1205-1211)
İki kez tahta geçti.
Antalya'yı alarak işlek bir liman haline getirdi.
Donanmanın temellerini attı.
İzettin Keykavus (1211 - 1220)
Sinop'u alarak İşlek bir liman ve ticaret merkezi haline
getirdi.
Ticareti geliştirmek için Anadolu'ya çok sayıda
kervansaraylar ve yollar yaptırdı. Avrupalı ve Kıbrıslı tüccarlara özel gümrük
indirimi uyguladı, (ticareti geliştirmek için)
Ermeni krallığını (Kilikya'da) vergiye bağladı.
Tüm seferleri ticari amaçlı olan tek Selçuklu sultanıdır.
Alaaddin Keykubat (1220 - 1237)
Alanya'yı alarak İlk Türk tersanesini yaptırdı.
Sinop'ta hazırladığı donanma ile Kırım'ın Sudak limanına ilk
deniz aşırı seferi düzenledi.
Anadolu'daki Ermeni sorununu halletti.
Moğol baskısıyla Anadolu'ya gelen Kayı boyunu Karacadağ,
Söğüt, Domaniç yöresine yerleştirdi.
Moğol baskısından kaçan Harzemşahları da Moğollar ile
arasında tampon bir bölge olması için Erzurum'a yerleştirdi. Harzemşahlar
ayaklanınca da 1230 Yassıçemen Savaşı’yla bu devlete son verdi.
Mevlana bu dönemde yetişti. Konya bir bilim ve kültür merkezi
oldu. Oğlu II. Gıyasettin Keyhüsrev ve Veziri Sadettin Köpek tarafından
zehirlenerek öldürüldü.
II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1237 -1245)
Ağır baskı ve vergilerden dolayı Türkiye tarihinin toplumsal
nitelikli ilk ayaklanması olan Baba İshak (Babai) isyanı çıktı.
1243 Kösedağ Savaşı'nda Moğolların İlhanlı koluna yenilince
devlet yıkılma sürecine girdi.
Yenilginin nedenleri ise Baba İshak
ayaklanmasının Selçuklu ordusunu yıpratması, değerli
devlet adamları ve komutanların öldürülmesi, savaş gecesini
dahi yöneticilerin içki içerek eğlence
içerisinde geçirmesidir.
Anadolu uzun yıllar Moğol işgalinde kaldı. Anadolu halkı
Memlüklü sultanı Baybars'tan yardım istedi, Baybars Anadolu'ya gelip Moğolları
yenilgiye uğratmasına rağmen Anadolu halkından gerekli yardım ve desteği
göremeyince ülkesine döndü. 1308'de Sultan II. Mesut'un ölmesiyle Anadolu
Selçuklu Devleti yıkıldı. Beylikler dönemi başladı.
ANADOLU SELÇUKLU BEYLİKLERİ DÖNEMİ:
KARAMANOĞULLARI
Konya Karaman yöresinde kuruldu. Karamanoğlu Mehmet Bey,
Türkçe'yi resmi dil ilan etti. Kendilerini Anadolu Selçuklu Devleti'nin devamı
kabul ettikleri için Osmanlı'yı en fazla uğraştıran beyliktir.
KARESİOĞULLARI
Balıkesir - Çanakkale yöresinde kuruldu. Osmanlıya katılan
ilk beyliktir. Bu beylik sayesinde Osmanlı Devleti ilk kez donanmaya sahip
olmuştur. (Böylece Rumeli'ye geçiş kolaylaştı.)
DULKADİROĞULLARI
Maraş - Elbistan yöresinde kuruldu. Osmanlıya katılan son
beyliktir.
İSFENDİYAROĞULLARI
CANDAROĞULLARI
Sinop Kastamonu yöresinde kuruldu.
SARUHANOĞULLARI
Manisa yöresinde kuruldu.
GERMİYANOĞULLARI
Eskişehir, Kütahya yöresinde kuruldu.
AYDINOĞULLARI
Selçuk ve Tire çevresinde kuruldu.
EŞREFOĞULLARI
Beyşehir yöresinde kuruldu.
HAMİTOĞULLARI
Burdur, Isparta yöresinde kuruldu.
RAMAZANOĞULLARI
Adana ve çevresinde kuruldu.
KADI BURHANETTİN VE ERETNA BEYLİĞİ
Sivas ve çevresinde kuruldu.
MENTEŞEOĞULLARI
Muğla yöresinde kuruldu.
OSMANOĞULLARI
Karacadağ, Söğüt, Domaniç yöresinde kuruldu.
Not: Bu beylikler Anadolu’nun Türkleşmesine ve i
İslamlaşmasına büyük oranda katkıda bulundu.
0 yorum:
Yorum Gönder